فیلم سینمایی«دسته دختران» بازنمایی «تجربه زنانه از جنگ»

 خبرگزاری فارس-گروه سینما: «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی و تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری با نگاهی آزاد و بر اساس روایت‌های واقعی از مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر در دفاع مقدس ساخته‌شده است. کارگردان این فیلم الگوی زن منفعل و مرد فعال را که در سینمایی دفاع مقدس موضوعیت دارد را به چالش می‌کشد. فیلم «دسته دختران» روایتگر زنانی است که به‌اندازه مردان زخم‌خورده‌اند، اما ما  کمتر چیزی از آن‌ها و خاطراتشان شنیده‌ایم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«دسته دختران»روایت نبرد دختران قهرمان ایران در روزهای آغازین جنگ است. این فیلم محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره است.

 

 در چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر خانم قیدی تنها زن حاضر در جشنواره است. منیر قیدی پیش‌ازاین فیلم سینمایی «ویلایی‌ها» را با قصه خانواده‌های فرمانده‌هان جنگ در پشت جبهه کارگردانی کرده بود.  

فیلم مجموعه‌ای از خرده روایت‌ها را کنار و در امتداد هم ارائه کرده است. شاید بزرگ‌ترین نقد به فیلم ضعف فیلمنانه و غیاب نخ تسبیحی است که به شکل انسجام‌بخشی توانسته باشد مهره‌ها(خرده روایت‌ها) را به هم وصل کند.

اما نکته کلیدی فیلم «دسته دختران» بازنمایی روایتی زنانه از جنگ است، کارگردان این اثر هنری بر بخش‌هایی از جنگ 8 ساله نور افکنده که طی همه این سال‌ها کمتر بدان پرداخته‌شده است. این فیلم روایت مقاومت و ایثار زنان در روزهای پرتلاطم ابتدایی جنگ است و با بازسازی تصاویر زنده و مستند از نبرد خانه به خانه خرمشهر، اولین تصاویر سینمایی با نگاه زنانه از آن مقاومت را خلق کرده است.

 وقتی می‌گوییم نگاه زنانه لزوماً منظور حضور زنان به‌عنوان قهرمانان اصلی فیلم نیست. بل آن چیزی که دراین‌بین اهمیت دارد اثری سینمایی است که تلاش کرده است شیوه بیانش نیز زنانه باشد.

جلوه‌های ویژه، قاب‌بندی، تدوین، گریم، تصویربرداری، نور، صدا، صحنه‌پردازی و... در کنار محتوا و مفاهیمی چون‌ امید، همسر داری، عشق (در همه ابعادش)، عواطف عمیقاً حسی و انسانی، مقاومت، صبوری، وفاداری، تلاش، رشادت، مهر مادری، دیگر خواهی، ازخودگذشتگی، ایثار و...ده‌ها فضیلت دیگر که در این فیلم به نمایش گذاشته‌شده است در پیوند با شیوه بیان شاعرانه  همه در شکل دادن به این نگاه زنانه سهیم هستند.

درواقع فیلم دسته دختران هم در موضوع و محتوا متمرکز بر بازنمایی زنان است هم در شیوه‌ بیان و فرم کار تلاش کرده است زنانه باشد. فرم‌های معناداری که کمتر در سینمای این سال‌ها رد آن را می‌توان یافت.

خوب می‌دانیم که نقش زنان در جنگ تحمیلی نادیده گرفته‌شده و ما هم  کمتر از نقش زنان در دفاع شنیده‌ایم، در سال‌های جنگ و حتی بعدازآن مردان دست‌به‌کار نوشتن جنگ شدند و روایتی مردانه از جنگ را پیش کشیدند. در دهه اخیر اما روایت‌های زنانه از جنگ مجال بروز پیداکرده‌اند، ادبیات داستانی پیش از هر رسانه‌ای محل ظهور این رویکرد نو به جنگ بوده است.

کتاب‌هایی چون «دا»، «دختر شینا»، «دختران اُ. پی.دی»، «دختری کنار شط»، «یکشنبه آخر»، «حنانه»، «من زنده‌ام»، «لیلا»، «نامه‌های فهیمه»، «ننه علی»، «گلستان یازدهم» و «دوره درهای بسته»، با نگاهی زنانه به جنگ نگارش شده است و حالا «دسته دختران» یک جمع‌بندی بصری از این خرده روایت‌های ناگفته از جنگ را به زبان سینما بازنمایی کرده است.

در فیلم‌هایی که درباره جنگ تحمیلی ساخته‌شده‌اند عموماً با زنانی مواجه هستیم که به‌گونه‌ای کلیشه یا در حال بدرقه همسران و فرزندانشان بوده‌اند یا پشت جبهه مشغول آماده کردن تجهیزات. دسته دختران اما روایتگر زنانی است که پا به‌پای مردان جنگیده‌اند. روایتگر آن‌هایی است که در روزهای محاصره و حمله در خرمشهر ماندند و پا پس نکشیدند. روایتگر زنانی که در دل جنگ حضورداشته‌اند.

با شروع جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ زنان به‌عنوان بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور، وظیفه خود را برای حفظ میهن از تجاوز دشمن به نحو مطلوب انجام دادند و با توجه به شرایط موجود به ایفای نقش خود پرداختند. اینان سربازان گمنامی بودند که بار سنگین تدارکات جبهه جنگ و برخی وظایف دیگر را بر دوش می‌کشیدند. هجوم یک‌باره دشمن به مناطق مرزی و همچنین بمباران‌های هوایی به شهرها ایجاب می‌نمود که زنان به‌صورت مستقیم در مناطق جنگی حضور پیدا کنند.

بر اساس آمار تهیه‌شده از فهرست شهدای جنگ تحمیلی زنان قهرمان ایران بین سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷، ۶ هزار و ۴۲۸ نفر زن، شهید شدند که بیشتر آن‌ها در بمباران و موشک‌باران شهرها جان باختند. طبق آماری به نقل از نشریه داخلی بنیاد شهید و امور ایثارگران، ۵۰۰ نفر از این افراد رزمنده بودند، بیشتر این زنان مجرد و ۲۵۰۰ نفر از آنان در سن ۱۰ تا ۳۰ سال بودند. همچنین بر اساس آمار بنیاد جانبازان و امور ایثارگران که در شهریور ۱۳۸۱ به تفکیک جنسیت و گروه‌های جانبازی منتشر شد، تعداد کل جانبازان زن ۵ هزار و ۷۳۵ نفر است که از این تعداد ۳ هزار و ۷۵ نفر بالای ۲۵ درصد جانبازی دارند. درباره تعداد اسرای زن جنگ تحمیلی، ۲۳ زن اسیر اعلام‌شده است، همچنین ۲۲ هزار و ۸۰۸ امدادگر و ۲ هزار و ۲۷۶ پزشک زن به جبهه‌ها اعزام شدند.
بر اساس پژوهشی با عنوان «تجربه زنانه از جنگ» (غلامرضا جمشیدی‌ها و نفیسه حمیدی، ۱۳۸۶) تجربیات زنان از جنگ در ۶ مفهوم شامل تجربه ازجاکندگی، انفجار در ساختار خانواده،‌ تغییر در خویشتن زنانه، تجربه بدن زنانه، تعلیق و تجربه و بازجای‌گیری در زندگی روزمره دسته‌بندی‌شده است. به نظر می رسد کارگردان فیلم دسته دختران مطالعات دقیقی از این دست پژوهش‌ها داشته است و هم رد ادبیات داستانی دفاع مقدس و مطالعاتی که در این باره صورت گرفته است در اثر کاملا مشهود است. 

از دیگر هنرهایی که فیلم ساز بدان توجه ویژه داشته است هنر عکاسی است. عکس‌های دفاع مقدس منبع بسیاری از قاب بندی ها و فضاسازی‌های فیلم دسته دختران بوده است.

به‌طورکلی می‌توان نوشت طی چهار دهه گذشته سینمای ایران روایت‌های زنانه از جنگ را در اولویت قرار نداده است. اکثر فیلم‌نامه‌ها را مردها نوشته‌اند و بیشتر فیلم‌ها را مردان ساخته‌اند، این شده که روایت‌های زنانه در تاریخ‌ گم‌شده‌اند. حتی وقتی عکس‌های دفاع مقدس را می‌بینیم، زنان را در نقش کسانی می‌بینیم که دارند مردهایشان را بدرقه می‌کنند، کمتر دیده‌ایم (حتی می‌توان نوشت اصلاً ندیده‌ایم) زنانی را که اسلحه در دست داشته و دوشادوش مردان بجنگند.

 چهره زنان در جنگ که معمولاً در واسطه با روی مردانه جنگ، یعنی همسر یا مادر شهید به تصویر کشیده شده است در دسته دختران وضعیتی تازه به خود می‌گیرد. روایتی که زنان فعالانه و پابه‌پای مردان آن را پیش برده‌اند. زنان این فیلم نقش‌آفرین و اثرگذار نمایش داده‌شده‌اند.

کارگردان این فیلم الگوی زن منفعل و مرد فعال را که دربسیاری از آثار سینمایی دفاع مقدس موضوعیت دارد را به چالش می‌کشد. دسته دختران روایتگر زنانی است که به‌اندازه مردان زخم‌خورده‌اند، اما ما  کمتر چیزی از آن‌ها و خاطراتشان شنیده‌ایم.

در تحلیل نهایی فیلم‌ساز تلاش می‌کند به دوربینش نگاهی زنانه ببخشد و تصاویر مرتبط با برنامه مردسالارانه صنعت سینما را واسازی کند. متعاقب آن، چرخشی صورت گرفته تا اندیشه‌های زنانگی پیش کشیده شود و تجربه‌های فراموش‌شده یا کمتر گفته‌شده زنان بازسازی گردد.

درنهایت اینکه در بین بازیگران نام‌آشنای فیلم (نیکی کریمی، پانته‌آ پناهی‌ها، فرشته حسینی، هدی زین‌العابدین و صدف عسگری) به زعم منتقدان خانم پانته‌آ پناهی‌ها یکی از مهم‌ترین بازی‌های عمر بازیگری‌ خود را ارائه کرده است و بالقوه می‌تواند یکی از کاندیداهای اصلی بازیگری نقش مکمل زن باشد. پناهی‌ها در این فیلم با گریمی متفاوت ایفاگر نقش زنی مقتدر است که به واسطه نوع بازی و حالت‌های چهره‌اش توانسته بیشتر از دیگر شخصیت‌های فیلم باورپذیر و تاثیرگذار باشد. هرچند قابل پیش‌بینی است که فیلمی با این جسارت و روحیه که بانظمی دقیق و مبتنی بر شناختی نو از سینمای دفاع مقدس ساخته‌شده است بسیاری از جوایز را به خود اختصاص دهد.

انتهای  پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: خبرگزاری فارس خبر فارس نیوز چهلمین جشنواره فیلم فجر منیر قیدی فرشته حسینی نیکی کریمی سینمای زنانه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۰۸۸۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سند راهبردی امور زنان در وزارت آموزش و پرورش تدوین شد

به گزارش خبرگزاری مهر، عاطفه السادات مدبر نژاد در نشست شورای معاونان آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد، گفت: این سند بر اساس اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و در هفت محور تدوین شده است.

وی، افزود: بر اساس این سند برنامه‌های لازم در حوزه زنان در سطح کشور در آموزش و پرورش از سال گذشته آغاز شده است و جلو می‌رود.

مدبر نژاد، با تشریح محورهای این سند گفت: زیست عفیفانه، گفتمان سازی الگوی سوم زن مسلمان، حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تحکیم خانواده، نشاط اجتماعی، محرومیت زدایی و پرورش هویت اسلامی و ایرانی از جمله محورهای این سند است.

وی، جامعه هدف این سند را دختران دانش آموز، بانوان فرهنگی، دانشجو معلمان خانم، آموزشیاران زن نهضت سوادآموزی برشمرد و افزود: تمامی این موارد برگرفته از اسناد بالادستی است که طرح‌های مختلف در حوزه زنان بر این اساس در سال گذشته انجام شد و برای سال جدید هم برنامه ریزی لازم صورت گرفته است.

وی بیان کرد: در زمینه گفتمان سازی الگوی زن سوم مسلمان، نشست‌های تخصصی متعددی در تمامی استان‌های کشور برای بانوان فرهنگی و مادران دانش آموزان برگزار گردید. و کتاب سبک زندگی دخترانه در راستای گفتمان سازی الگوی سوم زن مسلمان تألیف گردید و در اختیار استان‌ها قرار گرفت.

مدبر نژاد افزود: تفاهم‌نامه همکاری مشترکی ما بین وزارت آموزش و پرورش و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری منعقد گردید که یکی از محورهای اصلی این تفاهم نامه الگوسازی از بانوان فرهنگی موفق در گفتمان الگوی زن سوم مسلمان بود.

مدبر نژاد ادامه داد: در زمینه پرورش هویت اسلامی- ایرانی، طرح کشوری تقویت هویت دخترانه، مهارت‌های اعتماد به نفس و عزت نفس در آنان با هدف کمک به پرورش هویت اسلامی- ایرانی و نقش آفرینی مؤثر و مومنانه دختران برگزار گردید.

وی افزود: کتاب هویت دخترانه جهت کمک به مربیان و مشاورین مدارس در راستای تقویت هویت دخترانه و پرورش هویت اسلامی- ایرانی تألیف شد و در اختیار استان‌ها قرار گرفت.

در جهت افزایش نشاط اجتماعی در بین دختران، ستایشواره بهیندخت برگزار گردید که هدف اصلی از این ستایشواره افزایش نشاط اجتماعی و پرورش هویت اسلامی- ایرانی دختران از طریق کشف و شناسایی استعدادها و توانایی‌های آنان در ۹ محور بود.

مشاور وزیر آموزش و پرورش. در امور زنان بیان کرد: در محور محرومیت زدایی و توجه به سلامت دختران دانش آموز مناطق محروم طرح کشوری بهبود وضعیت سلامت دانش آموزان دختر مناطق محروم در دوران بلوغ و تهیه بسته‌های آموزشی بهداشتی مکمل ویژه بلوغ دختران انجام گرفت

وی اذعان داشت: در راستای زیست عفیفانه نشست‌های تخصصی متعددی جهت ترویج و نهادینه‌سازی زیست عفیفانه برای بانوان فرهنگی و دختران دانش آموز در سراسر کشور انجام گرفت، از طرفی با حمایت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و با هدف توانمندسازی مدرسین زیست عفیفانه در راستای ارتقای آگاهی و مهارت والدین نسبت به تربیت زیست عفیفانه فرزندان در مرحله اول، ۲۰۰ نفر از استان‌های اصفهان، یزد، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و خراسان رضوی توانمند شدند که این عزیزان در استان‌هایی از جمله استان اصفهان کار آموزشی خود را آغاز کردند. در مرحله دوم، ۲۰۰ نفر از مدرسین آموزش خانواده، استان‌های البرز، همدان، گلستان، گیلان، شهرستان‌های استان تهران دوره‌های توانمندسازی را با حمایت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گذراندند.

مدبر نژاد افزود: در مرحله سوم، ۲۰۰ نفر از مدرسین آموزش خانواده استان‌های کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، قزوین و بوشهر این دوره را پشت سر گذاشتند، که به امید خدا از ظرفیت این مدرسین برای ارتقای آگاهی و مهارت والدین نسبت به تربیت زیست عفیفانه فرزندان استفاده خواهد شد.

مشاور امور زنان و دبیر قرار گاه جوانی جمعیت در ادامه بیان داشت: در حوزه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، آموزش مهارت‌های سبک زندگی اسلامی- ایرانی، وجوه مثبت ازدواج بهنگام، تحکیم بنیان خانواده و حمایت از نقش مادری در قالب نشست‌های تخصصی و همایش‌های متعدد در سراسر کشور انجام گرفت.

وی گفت: برای اولین بار رویداد ایران جوان- ایران قوی در سه محور خانواده، مدیران و ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها در راستای تقدیر از برترین خدمات در زمینه رشد ازدواج و فرزند آوری برگزار گردید که در هفته ملی جمعیت از برترین‌ها در این زمینه تجلیل خواهد شد.

مدبرنژاد در رابطه با سرویس مدارس نیز گفت: در حوزه سرویس مدارس در شهریور ۱۴۰۲ آئین نامه جدید حمل و نقل دانش آموزی مصوبه هیأت وزیران اجرا خواهد شد و بر اساس آن هیچ مدیر مدرسه‌ای حق انعقاد قرارداد با هیچ شرکتی را نداشته و این کار به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها واگذار شده و آموزش و پرورش به عنوان ناظر می‌باشد.

وی، افزود: امسال برای سرویس دانش آموزی مدارس، موظف به اجرای این آئین نامه هستیم.

کد خبر 6100249